De Spaanse componist Tomás Luis de Victoria (1548-1611) stond centraal in het concert op 12 november 2016 in De Nieuwe Kerk in Amersfoort. Het gaat om delen uit het Officium Hebdomae Sanctae (officie voor de Goede Week) met de door De Victoria getoonzette stukken voor de metten en lauden van Witte Donderdag: de lamentaties, de responsoria, Psalm 51 ('Miserere mei'), de lofzang van Zacharia ('Benedictus Dominus Deus') en de hymne 'Tantum ergo'.
Drama en evenwicht
Wat is er Spaans in de Spaanse muziek van de renaissance? Volgens Michelangelo waren de Spanjaarden gek op bloed en spijkers. Inderdaad is er bij De Victoria sprake van de trots en mystiek die we met Spanje associëren. Tijdens zijn verblijf in Rome onderging hij de invloed van de Vlaamse meesters en Palestrina. Maar tegelijk ontwikkelde hij toen ook zijn typische Spaanse mystieke stijl.
Die stijl past wonderwel bij de diensten van de Goede Week, de meest dramatische van het kerkelijk jaar. Die waren wat tegenwoordig ‘totaalervaring’ heet: in de gezongen lamentaties (klaagliederen van Jeremia) neemt binnen elke lamentatie het aantal stemmen toe, maar ook binnen elke groep van drie lamentaties voor elk van de afzonderlijke dagen en ten slotte ook binnen het geheel van drie groepen van drie lamentaties! Zo ontstaat een groots crescendo. Tegelijkertijd bewaart De Victoria het evenwicht tussen gevoel en waardigheid en tussen tekstuitdrukking en esthetische zangkunst. Het is die mengeling van mystiek en evenwicht, die maakt dat De Victoria’s muziek ons nog altijd aanspreekt en ook blijft boeien.
Het concert was het laatste met Bas Ramselaar: na 21 jaar beëindigde hij de lange en rijke samenwerking als vaste dirigent van het koor.
