Archief

Concert op 15 november 2014 in de St. Franciscus Xaveriuskerk te Amersfoort met 20^e en 21^e eeuwse koormuziek uit de Verenigde Staten

Dragende delen van het programma waren Four Motets van Aaron Copland en Agnus Dei en God’s Grandeur van Samuel Barber. Daarnaast werden werken uitgevoerd van o.a. Charles Ives, Leonard Bernstein, Eric Whitacre, Morten Lauridsen en Paul Chihara.

Aaron Copland – Four Motets

De muziek in de VS werd in de 19^e eeuw vooral beïnvloed vanuit Duits­land, waar veel Amerikaanse musici hun opleiding volgden. Aaron Cop­land echter wilde, enkele jaren na het einde van de eerste wereld­oorlog, wel naar Europa, maar niet naar de voormalige vijand Duitsland. Hij nam in 1920 in Parijs les bij de beroemde pedagoge Nadia Boulan­ger. Copland bleef, ondanks zijn Europese opleiding, in zijn composities ‘an American hero’. Zijn Four Motets zijn geschre­ven in 1921 tijdens zijn studie bij Boulanger.

Samuel Barber – Agnus Dei en God’s Grandeur

Anders dan Aron Copland kreeg Samuel Barber zijn opleiding uitsluitend in de VS. Terwijl Copland putte uit het Amerikaanse erfgoed bleef hij trouw aan de vertrouwde oude muzikale vormen als symfonie en concerto. De kern van zijn muziek ligt in de spanning tussen emotionele warmte en zelfbe­heersing. Zoals in zijn Agnus Dei (1967), gebaseerd op het bekende Adagio for strings (1938). Zijn vindingrijke acht­stemmige toon­zetting van Gerard Manley Hopkins’ sonnet ‘God’s Grandeur’ (1938) bezit een stralende intensiteit en verbeeldingskracht.

Latere en vroegere ontwikkelingen

Copland’s muziek werd in zijn latere leven minder ‘typisch Amerikaans’. In de internationale moderne stijl was de nationaliteit van de compo­nisten niet meer hoorbaar. Sinds de jaren ’90 is in de VS echter op­nieuw muziek geschreven die je ‘typisch Amerikaans’ zou kunnen noe­men. Muziek die zich niets aantrekt van grenzen tussen genres. Van de nieuwe generatie componisten stonden werken op het programma van onder anderen Eric Whitacre, Morten Lauridsen en Paul Chihara.

Een componist die hen voorging in het doorbreken van genres was Leonard Bernstein, van wie delen uit zijn Mass (1971) klonken. Op het programma kon daarnaast natuurlijk niet de naam ontbreken van de nestor van de 20^e-eeuwse Amerikaanse muziek, Charles Ives. Van hem werd Psalm 67 uitgevoerd, geschreven in 1894/98 voor twee vierstem­mige koren in bitonale zetting: de koren zingen rela­tief eenvoudige harmo­nieën, gebaseerd op verschillende toonsoorten.